Marihuana
hiszp. mariguana, marihuana[1]; z hindi गांजा trl. gāndźā)
suszone i czasem
sfermentowane kwiatostany (niejednokrotnie z niewielką domieszką liści) żeńskich roślin konopi
(Cannabis sativa), zawierające substancje psychoaktywne z grupy kannabinoli działające agonistycznie
na receptory kannabinoidowe (podobnie jak anandamid, ludzki kannabinoid endogenny). Za działanie
psychotropowe marihuany odpowiada głównie tetrahydrokannabinol (THC) oraz inne kannabinoidy.
Posiada ona w zależności od warunków, odmiany i przyjętej dawki działanie: uspokajające lub
rozdrażniające, euforyzujące, przeciwbólowe, pobudzające apetyt, rozkurczające mięśnie,
zmniejszające ciśnienie śródgałkowe i rozszerzające oskrzela.
Zastosowania w medycynie
Tetrahydrokannabinol hamuje czynnik wzrostu śródbłonka naczyniowego[2]. Wykorzystanie THC pozwala na zredukowanie wzrostu guza oraz ogranicza liczbę komórek nowotworowych. Przeprowadzone badania dotyczą m.in. glejaka mózgu[3], raka piersi[4], raka jelita grubego[5], raka skóry[6].
Z dwóch specjalnie hodowanych i selekcjonowanych odmian konopi Cannabis sativa pozyskuje się składniki preparatu o nazwie Sativex. Wykazano, że kannabinoidy zawarte w ekstrakcie z konopi (głównie THC i kannabidiol) mogą skutecznie znosić silne bóle neuropatyczne. Wskazania obejmują bóle neuropatyczne w przebiegu stwardnienia rozsianego (SM), leczenie wspomagające średniego i silnego bólu u chorych z zaawansowanym nowotworem, cierpiących mimo stosowania największych tolerowanych dawek opioidów. Lek aplikowany jest w postaci aerozolu na błonę śluzową jamy ustnej. Sativex jako pierwszy został zarejestrowany do leczenia w 2005 w Kanadzie.
Obecnie[kiedy?] trwają też badania nad innymi wskazaniami do Sativexu. Obejmują one stwardnienie rozsiane (niedowład spastyczny i zaburzenia funkcji pęcherza moczowego), allodynię, neuropatię cukrzycową, bóle splotu ramiennego, bóle w przebiegu urazów rdzenia kręgowego. Producent leku, GW Pharmaceuticals, prowadzi też badania nad innymi preparatami opartami na kannabinoidach – mogłyby one znaleźć zastosowanie w terapii reumatoidalnego zapaleniu stawów czy nieswoistego zapalenia jelit (IBD)[7].
Marinol jest pierwszym syntetycznym (a więc nie pozyskiwanym z konopi czy marihuany) tetrahydrokannabinolem (dronabinol) zaaprobowanym przez amerykańską Agencję Żywności i Leków. Początkowo uzyskał rejestrację jako lek przeciwwymiotny u pacjentów poddawanych chemioterapii z powodu nowotworu, u których konwencjonalne leczenie nudności okazało się nieskuteczne. Następnie wskazania rozszerzono i obecnie Marinol stosowany jest w leczeniu anoreksji w przebiegu AIDS[8]. Lek wytwarzany jest w postaci kapsułek, dostępny w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie. Obecnie[kiedy?] bada się go jako lek na zespół jelita drażliwego i przewlekłe bóle[9].
Trwają badania nad możliwością wykorzystania marihuany w obniżeniu wiremii HIV[10].
Kolejnym syntetycznym kannabinoidem jest nabilon – budową chemiczną zbliżony do THC, dostępny jako Cesamet[11]. Jest lekiem przeciwwymiotnym – z tymi samymi ograniczeniami co Marinol. Próby stosowania samej marihuany w leczeniu wymiotów nie poddających się klasycznej terapii wykazały, że jest lepiej wchłanialna w przypadku palenia niż podawania doustnego.
W fazie klinicznych testów znajduje się Acomplia (rimonabant), lek służący do walki z otyłością i uzależnieniami.
Rimonabant to antagonista receptora kanabinoidowego CB1 – substancja o działaniu odwrotnym do THC.
Wiecej na ten temat na WIKIPEDII